James Cook en het Posttraumatische stresssyndroom

De roman 'De thuiskomst' van de auteur Enquist sprak mij zeer aan; zij beschrijft daarin het huwelijk en het leven van James Cook, de ontdekkingsreiziger, vanuit het perspectief van zijn vrouw Elizabeth. De roman heeft mij daarom zo aangesproken, omdat ik in het gedrag van Cook verschijnselen herken, die ik als Indie- veteraan herken, in verzwakte vorm bij mij zelf, maar vooral uit de literatuur rond veteranen. De onbeheerste driftbuien van James Cook, zijn wrede optreden tegenover inheemse volkeren en mensen doen mij sterk denken aan verschijnselen, die voorkomen bij veteranen na hun terugkeer in de burgersamenleving. Door ervaringen die een sterk beroep hebben gedaan op hun mentaliteit, maar die zij slechts ten dele hebben verwerkt, kunnen zij in hun burgerlijk functioneren op de meest onverwachte momenten overvallen worden door volstrekt onbeheersbare gedragingen, die in de psychiatrische literatuur omschreven worden als post- traumatisch stress- syndroom. Mijn vermoeden is, dat James Cook op zijn jarenlange ontdekkingsreizen mentaal geleidelijk aan geteisterd is geworden door onbeheersbare verschijnselen die een gevolg zijn van een opgelopen posttraumatisch stress-syndroom, dat in de opeenvolgende reizen zich steeds dieper in zijn houding is gaan manifesteren. Is het mogelijk dat Anna Enquist hiervan op de hoogte is geweest bij haar research als voorbereiding voor het schrijven van haar roman over Cook, maar de medische term niet kon gebruiken in de context van haar roman als zijnde een anachronisme? Tegenover dit verschijnsel staat een term als: stress-bestendig zijn, dwz. het opgewassen zijn tegenover de gevolgen van diep ingrijpende ervaringen, of grote spanningen in het werk.