het nederlands imperialisme en kolonialisme in het indonesische jeugd- en kinderboek (2)
In aansluiting op het eerste essay over dit onderwerp zal ik in dit tweede gedeelte vijf van de genoemde jeugd- en kinderboeken bespreken.
1.
2. Titelbeschrijving
"Pendidikan Moral Pancasila"= Opvoeding in de moraal/ehtiek van de Pancasila.
Dit boekje is een leesboekje voor klas 1 van de lagere school. De schrijver is A.Dwi Prasetyawati en de uitgever is P.T.Intan Pariwara- Klaten. De illustraties zijn van Hartono. Het betreft de 4e druk van 1989 en kost Rp.1308,-.
Inhoudsbeschrijving
Het boekje omvat 10 hoofdstukjes die impliciet de doelstellingen aangeven om de kinderen bij te brengen:
a. Dank u wel voor de genade van de Heer, Die groot en enig is
b. Gelijke behandeling voor alle mensen
c. Goed gedrag/karakter
d. Elkaar liefhebben en solidair zijn met alle mensen
e. De rood- witte vlag
f. De ceremonie van de vlag
g. Tijd (aandacht?) voor de schoolregels/ het schoolreglement
h. De familie/ het gezin en wederzijdse hulp
i. Spaarzaam/ zuinig leven
j. Hard werken
In a. worden vader, moeder, de boer, de dokter, de politie bedankt voor wat zij 'voor ons' doen.
In b. leert het kind kinderen uit de provincies kennen en het ontdekt, dat er verschillende godsdiensten in Indonesie zijn, Zij moeten tolerant zijn tegenover elkaar.
In c. wordt ook declamatie beoefend t.b.v. correct gedrag:
Ik ben een Indonesisch kind
bezield met idealen
...
Ik ben een goed kind
de hoop van moeder Aarde
De goedheid wordt in d. toegespitst, waarin de solidariteit centraal staat:...
Wij houden van alle mensen
Wij zijn solidair met alle mensen
De vlag als symbool van moed en zuiverheid en de vlag- ceremonie staan elke week door heel Indonesie centraal op de maandag; het kind leert orde en netheid, spaarzaamheid en hard te werken in i. en j.
Illustraties
De illustraties zijn in zwart- wit en erg geslaagd. Zij ondersteunen heel sterk de tendens van de diverse lessen. Het kaft is kleurig en toont kinderen langs een mooie straat met trottoir op weg naar school.
Commentaar
De titel van de serie wijst er op, dat de doelstellingen van de Pancasila centraal staan. Zo wordt de school ook voor het heel jonge kind voertuig voor ideologische doelstellingen, moraliserend.
De patriarchale structuur, het feodalisme, speelt een heel belangrijke rol: eerbied voor 'de Heer, Die groot en enig is', een formule die op invloed van de Islam wijst, eerbied voor vader en moeder, de politie- man, de dokter, de onderwijzer, eerbied voor de vlag als symbool voor nationale deugden, bereidheid om aan te pakken en vriendelijkheid.
In de opvoeding wordt een sterke aandacht merkbaar voor formeel gedrag; diepe emoties worden onderdrukt door uiterlijk gedrag. De Javaanse invloed als uitstraling van de oude vorstenhoven is merkbaar bv. in de grote eerbied van het kind voor de ouders.
De opvoeding kweekt ook bedeesdheid, passiviteit aan bij de kinderen, misschien zelfs wel faalangst. Zij is weinig assertief. Bovendien zal de aandacht door verveling afnemen, verveling die opgeroepen wordt door de moraliserende tendens.
De kwaliteit van het papier is matig.
3. Titelbeschrijving
"Pakaian adat Indonesia"= 'Traditionele klederdrachten in Indonesie', I- II- III; de uitgever is Fortuna Jaya z.j. De prijs per deeltje is Rp.1250,-.
Illustraties
Dit kleurboek bestaat uit gedetailleerde tekeningen van klederdrachten van man/vrouw uit alle provincies van Indonesie. Links staan de gekleurde platen; rechts de modellen,die door de kinderen kunnen worden ingekleurd. Leeftijdscategorie: 6 a 7 jaar.
Commentaar
Of de voorbeelden van de klederdrachten verantwoord zijn weergegeven, kan ik niet beoordelen. De klederdracht uit Irian Jaya is aangepast. In het algemeen zijn zij enigszins gestandaardiseerd naar een eenvoudig grondmodel. Als gevolg daarvan zijn de tegenstellingen met b.v. de Dajaks en de Papoea's verzacht. Dat zou kunnen passen in de leuze van de Pancasila: een land- een taal- een volk. De bedoeling is om het heel jonge kind te laten zien, dat het grote land bestaat uit verschillende, ver uit elkaar liggende provincies, waarvan de mensen hun eigen klederdrachten hebben. De platen zijn statisch, aanschouwelijk gericht. Het papier is erg eenvoudig, maar het omslag is kleurig.
4. Titelbeschrijving
"Jakarta Ibukota Indonesia"= ' Jakarta, de hoofdstad van Indonesia'; is bestemd voor de onderbouw van de lagere school en samengesteld door Ibu Esthi m.w. De uitgever is Mandira- Semarang; de illustraties zijn van Djoni Andrean; het betreft de 4e druk van 1989 en kost Rp.1100,-.
Inhoudsbeschrijving/Illustraties
Opgetogen wuiven 3 kinderen vanaf het omslag naar de kijker. Op de opeenvolgende pagina's verschijnen kinderen in de diverse klederdrachten, de naald van 'Monas', de skyline van Jakarta, het groene hart van Jakarta.
Grote doorgaande wegen als Jalan Thamrin en Jalan Jenderal Sudirman kruisen elkaar op de rotonde van 'Ot en Sien', 2 wuivende kinderen op een hoge zuil. Vervolgens verschijnen het 5- sterrenhotel Mandarin, regeringsgebouwen, het presidentiele paleis met het wapen van Indonesie. Centrum van het kosmopolitische Jakarta is de vlagceremonie.
Vevolgens komen in beeld: het drukke verkeer, de politie die alles regelt, volle bussen, motoren, scooters, die de brede, doorgaande wegen vullen; en als afwisseling gezinnen op Taman Mini, recreatie- centra als Pasar Senin(= de kunstmarkt), Ancol. De laatste pagina eindigt met :"Jakarta, dat helemaal toebehoort aan het volk van Indonesie".
Commentaar
Het boek brengt een vrolijke, optimistische kijk op Jakarta in beeld. Het accent ligt op de centrale positie van Jakarta als regerings- en bestuurscentrum. Het is ook niet eenvoudig een
stad als Jakarta, met een verwachte groei naar 16 miljoen inwoners in 2000, in al zijn aspecten in beeld te brengen.
Toch is het geheel wat eentonig. Zo mis ik de sportieve marsen op zondagmorgen in het centrum; een vrij uniek gebeuren in een wereldstad, doordat het centrum dan tot 10 uur is afgesloten voor allerlei sportmanifestaties. En waarom ontbreekt het belangrijke "Nationale Museum"?
De trek naar de stad wordt door zo'n platenboek eerder aangemoedigd dan afgeremd. En is de optimistische beeldvorming van Jakarta- Pusat (= Centrum) wel gerechtvaardigd? Het intensieve verkeer veroorzaakt een luchtverontreiniging, die de verontreiniging van Los Angeles minstens evenaart. En de Tji Liwung is voor zwemmers levensgevaarlijk geworden.
Het boek bevestigt in feite een aantal statussymbolen.
5. Titelbeschrijving
"Mengapa upacara bendera, ayah?"= 'Waarom is er de vlagceremonie, vader?' is bestemd voor de onderbouw van de lagere school en samengesteld door Ibu Esthi m.w. De illustraties zijn van Djoni Andrean en de uitgever is Mandira- Semarang. Het betreft de 3e druk van 1986; de prijs is Rp. 1100,-.
Inhoudsbeschrijving
Na de vraag van Ario op blz. 1 verklaart vader de vlagceremonie aan de hand van gebeurtenissen uit het verleden.
In de koloniale periode was het verboden de rood-witte vlag te hijsen; de Hollanders organiseerden alles; maar weinig (Indonesische, B.) kinderen mochten naar school en universiteit; de opbrengst van de grond ging naar Holland, hoewel de grond van het Indonesische volk was.Daarom vochten de jonge mensen, zij stierven moedig; de Hollandse vlag werd gehesen, het rood- wil wuift!
Illustraties
De illustraties tonen achtereenvolgens de vlagceremonie op een basisschool, het mooie landschap en de losgebroken strijd om de vrijheid: jongeren, gewapend met bamboesperen, stormen af op de vijand, vallen in de strijd, maar zegevieren. Temidden van hun volk worden zij geeerd als helden.
De vlaggen worden verwisseld op het 'Hotel Orange' en het wapen van de Pancasila prijkt op de gevel van het regeringsgebouw.
Commentaar
Binnen het kader van de vlag- ceremonie op school worden heel precies de grieven opgesomd tegen het Hollandse kolonialisme: Indonesische kinderen mochten niet knap worden, een enkeling uitgezonderd.
De strijd rond het Oranje- hotel moet wel de eerste fase van de strijd tegen de Ghurka's in Surabaja geweest zijn, in het najaar van 1945. In Surabaja, de heldenstad, liepen de guerilla's massaal storm op de Engelse linies, maar werden uiteindelijk met grote verliezen teruggeslagen: 6000 man aan gesneuvelden. Men koesterde de fatale verwachting door een simpele stormloop met 100.000 man de posities van de Ghurka's, gehard in de oorlog tegen Japan, onder de voet te lopen, hen 'de zee in te kunnen drijven'. Hetgeen uiteindelijk mislukte. (1)
Dat staat niet in het boek, evenmin als de oorzaak voor deze bloedige nederlaag: de moord op de Engelse generaal Malaby, die nog wel voor onderhandelingen naar de Indonesiers op weg was.(2) De strijdgroepen liepen de politiek tot schade voor haar mensen meermalen hinderlijk voor de voeten.(2a)
De platen geven een algemeen beeld van 'de slag om Surabaja', waarbij het heroisme benadrukt wordt. De strijders zijn erg jong, zie hiervoor Simatupang over het onderwijs en het verzet.(hfdst.I Inleiding: 'Onverwachte gevechtskracht').
Opvallend is, dat het schoolterrein- nu er welvarend uitziet in tegenstelling met de dorpsschool uit de koloniale periode, wellicht een 'wilde' school. De teneur is: het vrolijke bestaan op school- nu danken we aan de jonge helden- van- toen.
1.
2. Titelbeschrijving
"Pendidikan Moral Pancasila"= Opvoeding in de moraal/ehtiek van de Pancasila.
Dit boekje is een leesboekje voor klas 1 van de lagere school. De schrijver is A.Dwi Prasetyawati en de uitgever is P.T.Intan Pariwara- Klaten. De illustraties zijn van Hartono. Het betreft de 4e druk van 1989 en kost Rp.1308,-.
Inhoudsbeschrijving
Het boekje omvat 10 hoofdstukjes die impliciet de doelstellingen aangeven om de kinderen bij te brengen:
a. Dank u wel voor de genade van de Heer, Die groot en enig is
b. Gelijke behandeling voor alle mensen
c. Goed gedrag/karakter
d. Elkaar liefhebben en solidair zijn met alle mensen
e. De rood- witte vlag
f. De ceremonie van de vlag
g. Tijd (aandacht?) voor de schoolregels/ het schoolreglement
h. De familie/ het gezin en wederzijdse hulp
i. Spaarzaam/ zuinig leven
j. Hard werken
In a. worden vader, moeder, de boer, de dokter, de politie bedankt voor wat zij 'voor ons' doen.
In b. leert het kind kinderen uit de provincies kennen en het ontdekt, dat er verschillende godsdiensten in Indonesie zijn, Zij moeten tolerant zijn tegenover elkaar.
In c. wordt ook declamatie beoefend t.b.v. correct gedrag:
Ik ben een Indonesisch kind
bezield met idealen
...
Ik ben een goed kind
de hoop van moeder Aarde
De goedheid wordt in d. toegespitst, waarin de solidariteit centraal staat:...
Wij houden van alle mensen
Wij zijn solidair met alle mensen
De vlag als symbool van moed en zuiverheid en de vlag- ceremonie staan elke week door heel Indonesie centraal op de maandag; het kind leert orde en netheid, spaarzaamheid en hard te werken in i. en j.
Illustraties
De illustraties zijn in zwart- wit en erg geslaagd. Zij ondersteunen heel sterk de tendens van de diverse lessen. Het kaft is kleurig en toont kinderen langs een mooie straat met trottoir op weg naar school.
Commentaar
De titel van de serie wijst er op, dat de doelstellingen van de Pancasila centraal staan. Zo wordt de school ook voor het heel jonge kind voertuig voor ideologische doelstellingen, moraliserend.
De patriarchale structuur, het feodalisme, speelt een heel belangrijke rol: eerbied voor 'de Heer, Die groot en enig is', een formule die op invloed van de Islam wijst, eerbied voor vader en moeder, de politie- man, de dokter, de onderwijzer, eerbied voor de vlag als symbool voor nationale deugden, bereidheid om aan te pakken en vriendelijkheid.
In de opvoeding wordt een sterke aandacht merkbaar voor formeel gedrag; diepe emoties worden onderdrukt door uiterlijk gedrag. De Javaanse invloed als uitstraling van de oude vorstenhoven is merkbaar bv. in de grote eerbied van het kind voor de ouders.
De opvoeding kweekt ook bedeesdheid, passiviteit aan bij de kinderen, misschien zelfs wel faalangst. Zij is weinig assertief. Bovendien zal de aandacht door verveling afnemen, verveling die opgeroepen wordt door de moraliserende tendens.
De kwaliteit van het papier is matig.
3. Titelbeschrijving
"Pakaian adat Indonesia"= 'Traditionele klederdrachten in Indonesie', I- II- III; de uitgever is Fortuna Jaya z.j. De prijs per deeltje is Rp.1250,-.
Illustraties
Dit kleurboek bestaat uit gedetailleerde tekeningen van klederdrachten van man/vrouw uit alle provincies van Indonesie. Links staan de gekleurde platen; rechts de modellen,die door de kinderen kunnen worden ingekleurd. Leeftijdscategorie: 6 a 7 jaar.
Commentaar
Of de voorbeelden van de klederdrachten verantwoord zijn weergegeven, kan ik niet beoordelen. De klederdracht uit Irian Jaya is aangepast. In het algemeen zijn zij enigszins gestandaardiseerd naar een eenvoudig grondmodel. Als gevolg daarvan zijn de tegenstellingen met b.v. de Dajaks en de Papoea's verzacht. Dat zou kunnen passen in de leuze van de Pancasila: een land- een taal- een volk. De bedoeling is om het heel jonge kind te laten zien, dat het grote land bestaat uit verschillende, ver uit elkaar liggende provincies, waarvan de mensen hun eigen klederdrachten hebben. De platen zijn statisch, aanschouwelijk gericht. Het papier is erg eenvoudig, maar het omslag is kleurig.
4. Titelbeschrijving
"Jakarta Ibukota Indonesia"= ' Jakarta, de hoofdstad van Indonesia'; is bestemd voor de onderbouw van de lagere school en samengesteld door Ibu Esthi m.w. De uitgever is Mandira- Semarang; de illustraties zijn van Djoni Andrean; het betreft de 4e druk van 1989 en kost Rp.1100,-.
Inhoudsbeschrijving/Illustraties
Opgetogen wuiven 3 kinderen vanaf het omslag naar de kijker. Op de opeenvolgende pagina's verschijnen kinderen in de diverse klederdrachten, de naald van 'Monas', de skyline van Jakarta, het groene hart van Jakarta.
Grote doorgaande wegen als Jalan Thamrin en Jalan Jenderal Sudirman kruisen elkaar op de rotonde van 'Ot en Sien', 2 wuivende kinderen op een hoge zuil. Vervolgens verschijnen het 5- sterrenhotel Mandarin, regeringsgebouwen, het presidentiele paleis met het wapen van Indonesie. Centrum van het kosmopolitische Jakarta is de vlagceremonie.
Vevolgens komen in beeld: het drukke verkeer, de politie die alles regelt, volle bussen, motoren, scooters, die de brede, doorgaande wegen vullen; en als afwisseling gezinnen op Taman Mini, recreatie- centra als Pasar Senin(= de kunstmarkt), Ancol. De laatste pagina eindigt met :"Jakarta, dat helemaal toebehoort aan het volk van Indonesie".
Commentaar
Het boek brengt een vrolijke, optimistische kijk op Jakarta in beeld. Het accent ligt op de centrale positie van Jakarta als regerings- en bestuurscentrum. Het is ook niet eenvoudig een
stad als Jakarta, met een verwachte groei naar 16 miljoen inwoners in 2000, in al zijn aspecten in beeld te brengen.
Toch is het geheel wat eentonig. Zo mis ik de sportieve marsen op zondagmorgen in het centrum; een vrij uniek gebeuren in een wereldstad, doordat het centrum dan tot 10 uur is afgesloten voor allerlei sportmanifestaties. En waarom ontbreekt het belangrijke "Nationale Museum"?
De trek naar de stad wordt door zo'n platenboek eerder aangemoedigd dan afgeremd. En is de optimistische beeldvorming van Jakarta- Pusat (= Centrum) wel gerechtvaardigd? Het intensieve verkeer veroorzaakt een luchtverontreiniging, die de verontreiniging van Los Angeles minstens evenaart. En de Tji Liwung is voor zwemmers levensgevaarlijk geworden.
Het boek bevestigt in feite een aantal statussymbolen.
5. Titelbeschrijving
"Mengapa upacara bendera, ayah?"= 'Waarom is er de vlagceremonie, vader?' is bestemd voor de onderbouw van de lagere school en samengesteld door Ibu Esthi m.w. De illustraties zijn van Djoni Andrean en de uitgever is Mandira- Semarang. Het betreft de 3e druk van 1986; de prijs is Rp. 1100,-.
Inhoudsbeschrijving
Na de vraag van Ario op blz. 1 verklaart vader de vlagceremonie aan de hand van gebeurtenissen uit het verleden.
In de koloniale periode was het verboden de rood-witte vlag te hijsen; de Hollanders organiseerden alles; maar weinig (Indonesische, B.) kinderen mochten naar school en universiteit; de opbrengst van de grond ging naar Holland, hoewel de grond van het Indonesische volk was.Daarom vochten de jonge mensen, zij stierven moedig; de Hollandse vlag werd gehesen, het rood- wil wuift!
Illustraties
De illustraties tonen achtereenvolgens de vlagceremonie op een basisschool, het mooie landschap en de losgebroken strijd om de vrijheid: jongeren, gewapend met bamboesperen, stormen af op de vijand, vallen in de strijd, maar zegevieren. Temidden van hun volk worden zij geeerd als helden.
De vlaggen worden verwisseld op het 'Hotel Orange' en het wapen van de Pancasila prijkt op de gevel van het regeringsgebouw.
Commentaar
Binnen het kader van de vlag- ceremonie op school worden heel precies de grieven opgesomd tegen het Hollandse kolonialisme: Indonesische kinderen mochten niet knap worden, een enkeling uitgezonderd.
De strijd rond het Oranje- hotel moet wel de eerste fase van de strijd tegen de Ghurka's in Surabaja geweest zijn, in het najaar van 1945. In Surabaja, de heldenstad, liepen de guerilla's massaal storm op de Engelse linies, maar werden uiteindelijk met grote verliezen teruggeslagen: 6000 man aan gesneuvelden. Men koesterde de fatale verwachting door een simpele stormloop met 100.000 man de posities van de Ghurka's, gehard in de oorlog tegen Japan, onder de voet te lopen, hen 'de zee in te kunnen drijven'. Hetgeen uiteindelijk mislukte. (1)
Dat staat niet in het boek, evenmin als de oorzaak voor deze bloedige nederlaag: de moord op de Engelse generaal Malaby, die nog wel voor onderhandelingen naar de Indonesiers op weg was.(2) De strijdgroepen liepen de politiek tot schade voor haar mensen meermalen hinderlijk voor de voeten.(2a)
De platen geven een algemeen beeld van 'de slag om Surabaja', waarbij het heroisme benadrukt wordt. De strijders zijn erg jong, zie hiervoor Simatupang over het onderwijs en het verzet.(hfdst.I Inleiding: 'Onverwachte gevechtskracht').
Opvallend is, dat het schoolterrein- nu er welvarend uitziet in tegenstelling met de dorpsschool uit de koloniale periode, wellicht een 'wilde' school. De teneur is: het vrolijke bestaan op school- nu danken we aan de jonge helden- van- toen.
posted by Piet Buddingh' @ 1:24 AM
0 Comments:
Post a Comment
<< Home